Ο ρόλος του πρωινού στη σχολική απόδοση

Πλήθος μελετών έχουν αναγνωρίσει την αξία του πρωινού στη σχολική απόδοση του παιδιού, καθώς φαίνεται ότι τα παιδιά που καταναλώνουν πρωινό έχουν καλύτερες δεξιότητες και ικανότητες στο σχολείο. Δυστυχώς, για πολλά παιδιά, η κατανάλωση πρωινού γεύματος δεν αποτελεί μέρος των διατροφικών τους συνηθειών. Η παράλειψη του πρωινού μάλιστα, αυξάνεται όσο μεγαλώνει το παιδί και είναι πιο συνήθης σε παιδιά οικογενειών χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου.
Ποιοι είναι όμως οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά παραλείπουν το πρωινό;

• Το χαμηλό εισόδημα της οικογένειας. Πολλές οικογένειες δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά την καθημερινή παροχή ενός υγιεινού πρωινού στα παιδιά.
• Η έλλειψη χρόνου. Πολλοί γονείς σήμερα θεωρούν ότι είναι δύσκολο να προετοιμάσουν ένα πρωινό, λόγω εργασιακού ωραρίου ή λόγω των πρωινών δρομολογίων των σχολικών λεωφορείων.
• Η έλλειψη όρεξης. Πολλά παιδιά, και ειδικά οι έφηβοι, δεν είναι πεινασμένοι όταν ξυπνάνε.

Η παράλειψη του πρωινού γεύματος θέτει σε κίνδυνο, τόσο την υγεία του παιδιού, όσο και την ακαδημαϊκή του απόδοση. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση πρωινού βελτιώνει την ποιότητα των διατροφικών συνηθειών των παιδιών, συμβάλλει στην κάλυψη των απαιτήσεων σε θρεπτικά συστατικά και μειώνει την πείνα. Παιδιά και έφηβοι που καταναλώνουν πρωινό, αυξάνουν την πρόσληψη των πέντε θρεπτικών συστατικών στα οποία παρατηρούνται συνήθως ανεπάρκειες σε αυτήν την ηλικία. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα του πρωινού (γάλα, γιαούρτι, τυρί) καλύπτουν τις ανάγκες σε ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο, ενώ τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής αλέσεως παρέχουν επαρκείς ποσότητες βιταμίνης Ε και φυτικών ινών.
Η κατανάλωση πρωινού έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη γνωσιακή ικανότητα του παιδιού, στη μνήμη, στη συμμετοχή του παιδιού στο μάθημα, στην προσοχή, στην αντίληψη και στη σχολική επίδοση, ενώ παράλληλα βελτιώνει την διάθεση και την ψυχοκοινωνική λειτουργία του παιδιού. Παιδιά που καταναλώνουν συστηματικά πρωινό, φαίνεται ότι έχουν καλύτερους βαθμούς στο σχολείο από τα παιδιά που παραλείπουν το πρωινό γεύμα. Η θετική επίδραση του πρωινού στην σχολική απόδοση μπορεί να εξηγηθεί από την παροχή θρεπτικών συστατικών στο κεντρικό νευρικό σύστημα και από την μείωση της πείνας του παιδιού τις πρωινές ώρες. Η πείνα συνδέεται με άσχημη συναισθηματική κατάσταση, αρνητική συμπεριφορά, καθώς και με μειωμένη ακαδημαϊκή απόδοση στα παιδιά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το γεγονός ότι τα παιδιά που παραλείπουν το πρωινό, όχι μόνο έχουν μειωμένη πνευματική απόδοση, αλλά καθυστερούν να πάνε στο σχολείο και κάνουν περισσότερες απουσίες από ό, τι τα παιδιά που τρώνε πρωινό σε τακτική βάση.
Βιβλιογραφικά δεδομένα για την κατανάλωση πρωινού και την σχολική απόδοση των παιδιών δείχνουν ότι:

• Τα παιδιά που τρώνε πρωινό εμφανίζουν βελτιωμένη γνωσιακή λειτουργία, προσοχή και μνήμη.
• Τα παιδιά που τρώνε ένα πλήρες πρωινό, σε σύγκριση με παιδιά που τρώνε με ένα έλλειπες πρωινό, κάνουν λιγότερα λάθη και είναι πιο γρήγορα στα μαθηματικά.
• Τα παιδιά που παραλείπουν το πρωινό έχουν μικρότερη ικανότητα να διακρίνουν διαφορές μεταξύ παρόμοιων εικόνων, κάνουν περισσότερα λάθη και έχουν πιο αργή μνήμη ανάκλησης.
• Τα παιδιά που νιώθουν πείνα στο σχολείο έχουν χαμηλότερες βαθμολογίες στα μαθηματικά.
• Τα παιδιά που νιώθουν πείνα είναι πιο πιθανό να είναι υπερκινητικά ή αφηρημένα και αργοκίνητα στο σχολείο.
• Η κατανάλωση πρωινού βελτιώνει τις επιδόσεις των παιδιών σε εργασίες με νοητικές απαιτητικές και εξασφαλίζει καλύτερες αντιδράσεις σε περιπτώσεις εκνευρισμού.

Αν τα παιδιά παραλείπουν τακτικά το πρωινό, για εξοικονόμηση χρόνου και εξασφάλιση μερικών λεπτών ύπνου, πρέπει να καταλάβουν ότι τρώγοντας ένα υγιεινό, θρεπτικό πρωινό γεύμα μάλλον θα τους εξοικονομήσει χρόνο σε μακροπρόθεσμη βάση. Με την επαναφόρτιση του εγκεφάλου και του σώματος, τα παιδιά είναι πιο αποτελεσματικά σε όλα όσα κάνουν. Το πρωινό μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά όχι μόνο στην εκπαίδευσή τους, αλλά και στην προσωπική τους ζωή. Η συστηματική κατανάλωση πρωινού γεύματος βοηθά τα παιδιά να διατηρήσουν ένα υγιές σωματικό βάρος και να καθιερώσουν δια βίου υγιεινές διατροφικές συνήθειες. Ο χρόνος που επενδύουμε στο πρωινό φαίνεται τελικά ότι είναι πολύ πιο πολύτιμος από τα λίγα επιπλέον λεπτά ύπνου.
Γράφει η Αλεξάνδρα Κουμπίτσκι, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος, M.Sc.